Vô sinh nam có phải do không có tinh trùng?

Vô sinh nam có phải do không có tinh trùng?

Các vấn đề về tinh trùng là điều lo lắng chung của nhiều nam giới khi đang mong muốn có con. Tinh trùng đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển phôi thai. Quá trình sinh sản của nam giới dựa vào 2 khía cạnh quan trọng bao gồm:

- Nam giới cần có khả năng sản xuất tinh trùng khỏe mạnh để có thể thụ tinh với trứng.

- Nam giới cần có khả năng duy trì cương cứng và xuất tinh để tinh trùng có thể tiếp cận và thụ tinh trứng.

Nếu 1 trong 2 quá trình trên gặp phải khó khăn sẽ dẫn đến khó thụ thai. Có nhiều trường hợp nam giới có tinh trùng, nhưng vẫn gặp khó khăn trong việc thụ thai. Nguyên nhân có thể xuất phát từ tinh trùng không bình thường hoặc biểu hiện sự thay đổi về số lượng và hình dạng của chúng (chất lượng). Hiện nay, việc đánh giá hình thái của tinh trùng là một yếu tố quan trọng đầu tiên để đánh giá khả năng sinh sản của nam giới. Tinh trùng có các bất thường như không có đầu, đầu quá to, không có đuôi, đuôi gấp đôi, đầu hình kim... sẽ gây khó khăn trong việc tiếp cận và thụ thai trứng.

Trong trường hợp nam giới đã thử xét nghiệm chất lượng tinh dịch hai lần, cách nhau hai tuần mà không thấy tinh trùng, họ có thể được chẩn đoán là vô tinh (thiếu tinh trùng). Tình trạng vô tinh chiếm khoảng 1% dân số và tới 10-15% trong số những người có vấn đề về vô sinh nam giới.

Vô sinh nam có thể do bất thường về tinh trùng dẫn đến khó thụ thai 

Tổng hợp các nguyên nhân gây vô sinh nam có liên quan đến tinh trùng

Nam giới có tinh trùng vẫn vô sinh là vấn đề nhiều nam giới phải đối mặt. Nguyên nhân có thể xuất phát từ sự bất thường về số lượng và chất lượng của tinh trùng.

Thống kê cho thấy tỷ lệ tinh trùng bất thường ở nam giới thường cao hơn khoảng 4-10%. Tinh trùng bất thường gồm có các dạng như sau:

1. Đạt cực khoái nhưng không xuất tinh

Tình trạng này được gọi bằng thuật ngữ “cực khoái khô”, nghĩa là nam giới đã lên “đỉnh” nhưng không thể xuất tinh. Nguyên nhân dẫn đến cực khoái khô có thể là do xuất tinh ngược dòng, các vấn đề liên quan đến di truyền, bất thường bẩm sinh ở các cơ quan sinh sản hoặc các rối loạn về chức năng tình dục ở mức độ nghiêm trọng...

Trong một số trường hợp, cực khoái khô vẫn có thể được điều trị hoặc nam giới có thể tiến hành một quy trình sinh thiết tinh hoàn để lấy tinh trùng chưa trưởng thành. Sau đó, tinh trùng này có thể được nuôi dưỡng và sử dụng trong quá trình thụ tinh ICSI, tức là tiêm tinh trùng trực tiếp vào bào tương noãn để tạo phôi thai.

2. Số lượng tinh dịch quá ít

Khi lượng tinh trùng xuất dưới 1,5ml/ 1 lần xuất tinh được xem là quá ít. Tình trạng này có thể do nam giới mắc xuất tinh ngược dòng.  

3. Số lượng tinh trùng thấp

Lượng tinh trùng quá ít

Khi số lượng tinh trùng ít hơn mức bình thường và đi kèm với các vấn đề liên quan đến sức khỏe tinh trùng, như khả năng di chuyển yếu, hình dạng bất thường, có thể có nhiều nguyên nhân khác nhau. Mật độ tinh trùng thấp có thể phát sinh do nhiều nguyên nhân như bệnh celiac, tác dụng phụ của một số loại thuốc, giãn tĩnh mạch thừng tinh, các rối loạn nội tiết tố, bệnh ác tính... hoặc do môi trường sống, thói quen sinh hoạt...

4. Tinh trùng di động kém

Số lượng tinh trùng có khả năng di chuyển được xem là một chỉ số quan trọng để đánh giá khả năng sinh sản của nam giới. Theo thông tin được công bố vào năm 2015 bởi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nam giới có ít hơn 5 triệu tinh trùng di động thuộc nhóm vô sinh nghiêm trọng, từ 5-20 triệu tinh trùng di động xếp vào nhóm vô sinh trung bình, và hơn 20 triệu tinh trùng di động thì được xem là bình thường về khả năng sinh sản.

5. Tinh trùng dị dạng

Hình ảnh mô phỏng tinh trùng dị dạng

Tình trạng mà phần lớn tinh trùng có hình dạng không bình thường thường được đặt tên là tinh trùng dị dạng hoặc quái tinh. Tinh trùng bình thường thường có đầu bầu dục và đuôi dài, nhưng khi tinh trùng bị quái tinh, chúng có thể có đầu kỳ lạ, thiếu đầu, có thêm đầu, không có đầu hoặc thậm chí là mất đuôi. Nguyên nhân chính gây ra tình trạng quái tinh thường liên quan đến các vấn đề di truyền.

6. Thiểu nhược quái tinh

Đây là thuật ngữ gọi tên cho trường hợp tinh trùng bất thường về số lượng, di động kém và hình dạng không bình thường.

7. Tinh trùng hoại tử

Đây là tình trạng tinh trùng bị chết bất thường, rất hiếm gặp trong vô sinh nam và chưa xác định được nguyên nhân.

8. Tinh dịch tăng bạch cầu

Lượng bạch cầu tăng cao trong tinh dịch sẽ dẫn đến tinh trùng bị tổn thương, khả năng thụ tinh kém.

9. Không có tinh trùng khi xuất tinh

Khi hai lần kiểm tra tinh dịch cách nhau hai tuần không phát hiện tinh trùng, nam giới sẽ  được xác định là vô tinh (thiếu tinh trùng). Nguyên nhân gây ra tình trạng vô tinh thường được chia thành hai loại:

- Vô tinh bế tắc (OA): Trong tình trạng này, quá trình sản xuất tinh trùng diễn ra bình thường, nhưng tinh trùng không thể được xuất ra bên ngoài do sự tắc nghẽn. Thường xảy ra khi bệnh nhân không có ống dẫn tinh, hoặc sau khi trải qua các phẫu thuật vùng bẹn bìu có thể gây viêm nhiễm hoặc biến chứng sau phẫu thuật.

- Vô tinh không bế tắc (NOA): Vô tinh không bế tắc là tình trạng trong đó quá trình sản xuất tinh trùng gặp tổn thương hoặc bị đình trệ. Bệnh nhân bị tình trạng này thường do các nguyên nhân như bất thường di truyền, giãn tĩnh mạch thừng tinh, tinh hoàn ẩn, teo tinh hoàn, hoặc suy dịnh dục...

Nguyên nhân dẫn đến tinh trùng bất thường là gì?

Một số yếu tố được cho là có thể ảnh hưởng đến số lượng, chất lượng và hình dáng của tinh trùng:

- Tuổi và bệnh lý: Tuổi tác và sự xuất hiện của các bệnh lý khác có thể ảnh hưởng đến chất lượng của tinh trùng.

- Môi trường: Môi trường sống và tiếp xúc với các yếu tố như hóa chất, tia phóng xạ, sóng điện từ có thể có tác động tiêu cực lên tinh trùng.

- Thói quen độc hại: Hút thuốc, tiêu thụ nhiều rượu bia và sử dụng các chất kích thích có thể gây tác động tiêu cực đến sức khỏe tinh trùng.

Để chẩn đoán tình trạng tinh trùng bất thường hoặc vô tinh, bác sĩ sẽ tiến hành phân tích tinh dịch đồ. Để đảm bảo kết quả chính xác nhất, nam giới nên kiêng quan hệ tình dục và không xuất tinh từ 3-5 ngày trước khi lấy mẫu. Mẫu tinh dịch sau khi thu thập sẽ được kiểm tra dưới kính hiển vi để phân tích về số lượng, hình dáng và khả năng di động của tinh trùng.

Bài viết đã giúp bạn giải đáp câu hỏi “Vô sinh có phải do không có tinh trùng không?”. Nếu bạn đang băn khoăn không hiểu vì sao vẫn chưa có con, hãy đến các bệnh viện, phòng khám Nam khoa để tìm nguyên nhân và điều trị càng sớm càng tốt.