Tinh trùng di động kém: Không điều trị sớm tăng nguy cơ vô sinh

Như thế nào là tinh trùng di động kém?

Theo WHO, ước tính khoảng 15-20% cặp vợ chồng trên toàn cầu gặp khó khăn về sinh sản. Trong đó, vô sinh do vợ chiếm khoảng 40-50%, do nam giới chiếm 30-40%, do cả 2 vợ chồng chiếm 20%. Ngoài nguyên nhân phổ biến như số lượng tinh trùng thấp, tinh trùng dị dạng cao thì khả năng di động của tinh trùng cũng đóng một vai trò quan trọng trong ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới.

Theo hệ thống phân loại mới nhất của WHO, tinh trùng của nam giới được chia thành ba loại di động, bao gồm:

- Tinh trùng di động tiến tới: Tinh trùng di chuyển tiến về phía trước theo đường thẳng hoặc thậm chí tạo ra các vòng tròn lớn.

- Tinh trùng di động tại chỗ: Tinh trùng di chuyển không tiến về phía trước mà thay vào đó bơi trong các vòng tròn nhỏ hoặc thực hiện chuyển động nhẹ tại chỗ.

- Tinh trùng bất động: Tinh trùng không di chuyển và yên lặng tại chỗ.

Để có khả năng vượt qua chất nhầy cổ tử cung của phụ nữ và thụ tinh trứng, tinh trùng cần phải có khả năng di chuyển tiến tới với tốc độ ít nhất là 25 micromet mỗi giây. Khả năng di động của tinh trùng nam giới được coi là kém khi tỷ lệ tinh trùng di động tiến tới thấp hơn 32%.

Một số hình thái bất thường của tinh trùng 

Nguyên nhân nào khiến tinh trùng di chuyển chậm?

Có rất nhiều nguyên nhân khiến tinh trùng di chuyển chậm như:

- Do tinh hoàn bị tổn thương: Tinh hoàn bị nhiễm trùng, ung thư tinh hoàn, phẫu thuật hoặc chấn thương tinh hoàn,… đều khiến giảm sản sinh hormone, giảm ham muốn và chất lượng tinh trùng.

- Do bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh:  Bệnh lý này xảy ra khi các tĩnh mạch trong bìu bị giãn rộng gây giảm sản xuất và chất lượng tinh trùng, đặc biệt là làm giảm tốc độ di chuyển của tinh trùng, dẫn đến tình trạng tinh trùng yếu và tinh trùng dị dạng.

- Tinh dịch có độ nhớt cao: Tinh trùng cần có môi trường dịch nhầy để di chuyển. Tuy nhiên, độ nhớt cao của tinh dịch có thể làm tinh trùng khó di chuyển.

- Do sống không lành mạnh: Hút thuốc lá, tiêu thụ nhiều rượu bia, thường xuyên xông hơi, hoặc công việc đòi hỏi phải ngồi lâu có thể gây tác động tiêu cực đến tinh trùng.

- Do tác dụng phụ của thuốc: Các loại thuốc như steroid đồng hóa, một số phương thuốc thảo dược, cần sa, cocain trong thời gian dài cũng có thể gây giảm số lượng và khả năng di động của tinh trùng.

- Do yếu tố di truyền: Một số trường hợp nam giới có tinh trùng di chuyển chậm có thể xuất phát từ các yếu tố di truyền.

Làm thế nào để chẩn đoán khả năng di động của tinh trùng?

Để đánh giá tốc độ di chuyển của tinh trùng, bác sĩ sẽ tiến hành phân tích tinh dịch đồ 2 lần với các bước như sau:

- Bước 1: Thu thập mẫu tinh dịch đồ tại phòng khám. Trước khi lấy mẫu, nam giới cần kiêng quan hệ tình dục 2 đến 7 ngày trước khi lấy mẫu. Việc quan hệ tình dục quá thường xuyên có thể làm giảm số lượng và mật độ tinh trùng trong tinh dịch. Tuy nhiên, nếu quá lâu không quan hệ tình dục (>7 ngày), có thể dẫn đến tỷ lệ tinh trùng lớn tuổi, yếu động, và kém di chuyển, làm cho kết quả phân tích trở nên không chính xác.

- Bước 2: Bác sĩ thực hiện phân tích tinh dịch đồ. Nếu tỷ lệ tinh trùng di động tốt trong 2 lần lấy mẫu đều thấp hơn 32%, có thể đưa ra chẩn đoán rằng nam giới có tinh trùng di động kém.

Tinh trùng di chuyển chậm dẫn đến tăng nguy cơ vô sinh nam 

Điều trị tinh trùng di động kém như thế nào?

Để cải thiện khả năng sinh sản, nam giới nên duy trì kế hoạch sinh hoạt và ăn uống lành mạnh như sau:

- Chế độ ăn uống: Hãy ăn các loại thực phẩm tươi sạch, bổ dưỡng. Loại bỏ rượu, thuốc lá và các chất kích thích như rượu, cần sa, amphetamin nếu bạn và vợ đang cố gắng thụ thai.

- Tập luyện đều đặn: Thể dục thường xuyên giúp nâng cao thể lực và duy trì cân nặng ở mức phù hợp. Đối với những người thừa cân, việc giảm cân có thể cải thiện khả năng sinh sản.

- Hạn chế tiếp xúc với điện thoại di động: Điện thoại di động có thể phát ra nhiệt độ cao, làm tăng nhiệt độ khu vực bằng và ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng. Hãy hạn chế mang điện thoại trong túi quần hoặc dùng giải lao thường xuyên nếu làm việc trong môi trường nhiệt độ cao.

- Điều trị tổn thương tinh hoàn: Nếu nam giới bị tổn thương tinh hoàn hoặc mắc các bệnh lý liên quan đến tinh hoàn, hãy điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ. Điều này bao gồm cả việc điều trị bệnh giãn mạch thừng tinh, trong đó mức độ nặng có thể cần phẫu thuật vi phẫu thuật để hạn chế nút mạch và giảm nguy cơ nhiễm tia X-quang.

- Bổ sung chất dinh dưỡng: Các chất dinh dưỡng như L-arginine, L-carnitin, Lycopene, Selen, vitamin E, vitamin C, CoQ10, Zinc có thể giúp cải thiện khả năng di động của tinh trùng. Tuy nhiên, việc bổ sung cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn và giám sát của bác sĩ, không nên tự ý thực hiện.

Nếu sau một thời gian dài thử nghiệm và thay đổi lối sống, khả năng sinh sản vẫn không cải thiện và tinh trùng vẫn di động kém, bạn nên tham khảo ý kiến sử dụng thuốc điều trị theo tư vấn của bác sĩ chuyên khoa. Hãy nhớ, điều trị sớm và đúng cách giúp bạn sớm có cơ hội làm cha.